Mieke A. zag de blauwe plekken van Savanna niet......br.NRC.

OM vindt dat gezinsvoogd mishandeling had moeten opmerken

2 november 2007

De peuter Savanna werd mishandeld en verwaarloosd, maar haar gezinsvoogd zag een „stijgende lijn".

 

Deelnemers aan de stille tocht in oktober 2004 zetten kaarsjes neer bij de begraafplaats, waar de driejarige Savanna ligt begraven.

Den Haag, 2 nov. Veel hulpverleners zagen het: Savanna werd mishandeld en verwaarloosd door haar moeder. Het meisje was mager, bleek en had zwarte randjes onder haar ogen. Op haar lijf blauwe plekken. Ze werd opgesloten en geslagen. Ze huilde veel.

Maar gezinsvoogd Mieke A. zag het niet. Als zij bij het gezin uit Alphen aan den Rijn maandelijks een uur over de vloer kwam zag ze „een stijgende lijn”. Het huis was opgeruimd en moeder Sonja de J. stond te koken. De driejarige peuter liep vrolijk rond.

Zo ging het ook op 14 mei 2004. Mieke A. snelde op haar vrije dag naar het gezin. De kraamverzorger en de verloskundige, die Sonja de J. bijstonden omdat ze bevallen was van dochter Rowena, zagen dat Savanna werd geslagen, geen eten kreeg en de hele dag op haar kamer opgesloten zat. Maar bij aankomst kon Mieke A. niets ontdekken. „Ik zag geen blauwe plekken en Savanna kreeg een boterham.” De hulpverleners wilden een uithuisplaatsing. Mieke A. niet, zo vertelde zij maandag aan de rechtbank in Den Haag.

Officier van justitie Ingrid Degeling zei gisteren dat Mieke A. haar eigen waarnemingen niet boven die van de hulpverleners had moeten plaatsen. „Mieke A. moest ingrijpen. Ze had het kind uit huis moeten plaatsen, dan was Savanna nu nog in leven geweest. Het kind was nota bene al een keer bij moeder weggehaald.”

In september 2004 vonden agenten bij toeval in de kofferbak van de auto van Sonja de J. het lichaam van Savanna, in Holten (Overijssel). De moeder had haar kind gedood door een washandje in haar mond te proppen en dat vast te plakken. In juni 2005 veroordeelde de rechtbank in Den Haag Sonja de J. tot een gevangenisstraf van zes jaar en tbs. Haar man, de stiefvader van Savanna, kreeg twee jaar cel. In hoger beroep kwam het gerechtshof tot dezelfde straf voor de moeder, maar de stiefvader kreeg ook nog tbs opgelegd.

Officier van justitie Van Degeling eiste gisteren een voorwaardelijke werkstraf van 150 uur voor de gezinsvoogd. Ze wordt beschuldigd van het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel door schuld. De beschuldiging dood door schuld kwam te vervallen. Justitie kan geen verband leggen tussen nalatigheid van de voogd en het overlijden van de peuter.

Maar niet alleen de hulpverleners die afgelopen jaar werden gehoord door de rechter-commissaris vonden uithuisplaatsing nodig. Moeder Sonja de J., die lijdt aan een borderline persoonlijkheidsstoornis, wilde dat zelf ook. De moeder stuurde drie maanden voor het overlijden van Savanna een fax aan de gezinsvoogd: „Mijn besluit staat vast, je kunt Savanna meenemen en een goed gezin voor haar zoeken.” Mieke A. reed de volgende dag naar haar toe maar ondernam geen actie. „Sonja zei dat ze slecht had geslapen en alweer van gedachte was veranderd.”

Mieke A. liet zich volledig inpakken door Sonja de J., is de conclusie van het Openbaar Ministerie. „Ze geloofde álles wat moeder zei.” Ook als Savanna een blauwe plek had en Sonja J. beweerde dat het kind was uitgegleden in bad, op het zeil in de huiskamer of in het zwembad, geloofde Mieke A. dat. „Ze stelde het belang van de moeder boven dat van het kind”, zei officier van justitie Degeling.

Sonja de J. manipuleerde. Zo stuurde ze Mieke A. bijvoorbeeld faxen: „Mieke, je laat over je heen lopen [door andere hulpverleners] ik dacht dat jij mij vertrouwde en dit raakt mij echt. Ik wil een goede moeder zijn, maar jij moet in mij geloven.” Officier van justitie Degeling: „De harde toon van Sonja de J. maar ook de vlijende woorden hadden succes, want ze kreeg alles voor elkaar.”

Maar Mieke A. was niet de enige die zich liet manipuleren. „Ik had het ook niet in de gaten”, verklaarde een sociaal-pedagogisch verpleegkundige woensdag tegenover de rechtbank. Zij zag Savanna nog een week voordat de peuter werd gedood. „Als ik bij het gezin langsging, vertelde moeder dat ze haar best deed. En het leek ook dat zij de beste bedoelingen had.” De hulpverlener was samen met twee anderen door de verdediging opgeroepen als getuige om aan te tonen dat meerdere mensen zagen dat het beter ging met het gezin.

Simeon Burmeister, advocaat van de gezinsvoogd, zal daarom vandaag pleiten voor vrijspraak. „Mijn cliënt heeft nooit de intentie gehad om Savanna iets ergs te laten gebeuren.” Bovendien heeft ze volgens hem wel degelijk actie ondernomen, door op 14 mei bij het gezin langs te gaan. Ze had een spoedondertoezichtstelling op zak, maar gebruikte die niet omdat de signalen niet bevestigd werden. Burmeister: „Als het er echt zo erg had uitgezien als justitie het doet voorkomen, had ze Savanna natuurlijk wel daar weggehaald.” Volgens hem had niemand dit kunnen voorzien. „Er is haar dan ook in alle redelijkheid niets toe te rekenen.”

Het OM denkt daar dus anders over. Volgens Degeling had Mieke A. beter kunnen weten. „Als ze tenminste het dossier van het gezin goed had gelezen. Dan had ze geweten dat twee eerdere kinderen van Sonja de J. uit huis waren geplaatst vanwege mishandelingen. En dan had ze geweten dat Sonja de J. een traumatische jeugd had gehad.” Mieke A. had volgens haar ook navraag kunnen doen bij buren en artsen.

Mieke A. is naar eigen zeggen kapot van alle gebeurtenissen. „Wat ik na de dood van Savanna allemaal heb gehoord, is niet te rijmen met wat ik heb gezien.” Tegen de rechtbank zei ze woensdag bovendien: „Ik ben onzeker en zit slecht in mijn vel. Mijn dochter keek maandag naar televisie en zei: mam je lijkt wel een crimineel.”